চীনৰ জনসাধাৰণৰ বাবে বাধ্যতামূলক শিক্ষা আইন – ১৯৮৬.

অনুচ্ছেদ ১) এই আইনখন সংবিধান আৰু চীনৰ প্ৰকৃত চৰ্ত অনুসৰি প্ৰাথমিক শিক্ষাৰ প্ৰসাৰ আৰু সাংস্কৃতিক মতাদৰ্শগত লগতে বস্তুগতভাৱেও উন্নত সমাজবাদী সমাজ গঢ়ি তোলাৰ উদ্দেশ্যে প্ৰণয়ন কৰা হৈছে।
অনুচ্ছেদ ২.ৰাষ্ট্ৰই ৯ বছৰীয়া বাধ্যতামূলক শিক্ষাৰ ব্যৱস্থা স্থাপন কৰিব। কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ পোনপটীয়া অধীনস্থ প্ৰদেশ, স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল, আৰু পৌৰসভাৰ কৰ্তৃপক্ষই নিজৰ স্থানীয় অঞ্চলত অৰ্থনৈতিক আৰু সাংস্কৃতিক উন্নয়নৰ মাত্ৰা অনুসৰি বাধ্যতামূলক শিক্ষাৰ প্ৰসাৰৰ ব্যৱস্থাৰ সিদ্ধান্ত ল’ব।
অনুচ্ছেদ ৩) বাধ্যতামূলক শিক্ষাত শিক্ষাৰ ওপৰত ৰাজ্যিক নীতি ৰূপায়ণ কৰিব লাগিব যাতে শিক্ষাৰ মানদণ্ড উন্নত কৰিব পাৰি আৰু শিশু আৰু কিশোৰ-কিশোৰীসকলে সৰ্বাংগীন বিকাশ সাধন কৰিব পাৰে — নৈতিক, বৌদ্ধিক আৰু শাৰীৰিকভাৱে — যাতে উন্নতিৰ ভেটি স্থাপন কৰিব পৰা যায় সমগ্ৰ জাতিটোৰ গুণসমূহ আৰু উচ্চ আদৰ্শ আৰু নৈতিক সততাৰে সমাজবাদৰ সুশিক্ষিত আৰু আত্ম-অনুশাসনশীল নিৰ্মাতা গঢ়ি তোলাৰ বাবে।
অনুচ্ছেদ ৪.ৰাষ্ট্ৰ, সম্প্ৰদায়, বিদ্যালয় আৰু পৰিয়ালে আইন অনুসৰি স্কুলীয়া বয়সৰ শিশু আৰু কিশোৰ-কিশোৰীসকলৰ বাধ্যতামূলক শিক্ষাৰ অধিকাৰ সুৰক্ষিত কৰিব লাগিব।
অনুচ্ছেদ ৫) ছয় বছৰ বয়সত ভৰি দিয়া সকলো শিশুৱে , জাতি ধৰ্ম নিৰ্বিশেষে বিদ্যালয়ত নামভৰ্তি কৰি নিৰ্ধাৰিত সংখ্যক বছৰৰ বাবে বাধ্যতামূলক শিক্ষা লাভ কৰিব লাগিব। যিবোৰ ক্ষেত্ৰত সেয়া সম্ভৱ নহয়, সেইবোৰ ক্ষেত্ৰত স্কুলীয়া শিক্ষাৰ আৰম্ভণি সাত বছৰ বয়সলৈ পিছুৱাই দিব পাৰি।
যিবোৰ বিদ্যালয়ত গৰিষ্ঠসংখ্যক ছাত্ৰ-ছাত্ৰী সংখ্যালঘু জাতিৰ, সেইবোৰ বিদ্যালয়ে সেই জাতিৰ কথিত আৰু লিখিত ভাষাবোৰ শিক্ষাদানত ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে।
অনুচ্ছেদ ৭) বাধ্যতামূলক শিক্ষাক দুটা পৰ্যায়ত ভাগ কৰা হ’ব- প্ৰাথমিক বিদ্যালয়ৰ শিক্ষা আৰু কনিষ্ঠ মধ্যবিদ্যালয়ৰ শিক্ষা।
প্ৰাথমিক শিক্ষাক সাৰ্বজনীন কৰি লোৱাৰ পিছত কনিষ্ঠ মধ্যবিদ্যালয়ৰ শিক্ষা অনুসৰণ কৰিব লাগিব। ৰাজ্য পৰিষদৰ অধীনত শিক্ষাৰ দায়িত্বত থকা বিভাগে প্ৰতিটো পৰ্যায়ৰ সময়সীমাৰ সিদ্ধান্ত ল’ব।
অনুচ্ছেদ ৮) ৰাজ্যিক পৰিষদৰ নেতৃত্বত স্থানীয় কৰ্তৃপক্ষই বাধ্যতামূলক শিক্ষাৰ দায়িত্ব ল’ব, আৰু ইয়াক বিভিন্ন পৰ্যায়ত প্ৰশাসন কৰা হ’ব।
ৰাজ্য পৰিষদৰ অধীনত শিক্ষাৰ দায়িত্বত থকা বিভাগে সমাজবাদী আধুনিকীকৰণৰ প্ৰয়োজনীয়তা অনুসৰি আৰু শিশু আৰু কিশোৰ-কিশোৰীৰ শাৰীৰিক আৰু মানসিক বিকাশৰ লগত পাঠদান পদ্ধতি, আগবঢ়োৱা পাঠ্যক্ৰম আৰু ইয়াৰ বিষয়বস্তু, আৰু… বাধ্যতামূলক শিক্ষাৰ বাবে পাঠ্যপুথি নিৰ্বাচন কৰা।
অনুচ্ছেদ ৯) চৰকাৰে বিভিন্ন স্তৰৰ স্থানত প্ৰাথমিক বিদ্যালয় আৰু কনিষ্ঠ মধ্যবিদ্যালয় স্থাপন কৰিব যাতে শিশু আৰু কিশোৰ-কিশোৰীয়ে নিজৰ ঘৰৰ ওচৰৰ বিদ্যালয়ত পঢ়িব পাৰে।
চৰকাৰে অন্ধ, মূক-বধিৰ বা মন্থৰ শিশু আৰু কিশোৰ-কিশোৰীসকলৰ বাবে বিশেষ বিদ্যালয় (বা শ্ৰেণী) স্থাপন কৰিব লাগিব।
এই আইনৰ দ্বাৰা নিৰ্ধাৰিত ধৰণৰ বিদ্যালয়, ৰাজ্য চৰকাৰৰ ঐক্যবদ্ধ প্ৰশাসনৰ অধীনত আৰু ৰাজ্যৰ মৌলিক প্ৰয়োজনীয়তাসমূহ মানি চলিবলৈ ৰাজ্যই উদ্যোগ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু সমাজৰ অন্যান্য শ্ৰেণীক উৎসাহিত কৰিব।
নগৰ আৰু গ্ৰাম্য উভয় অঞ্চলৰ নিৰ্মাণ আৰু উন্নয়নৰ পৰিকল্পনাত বাধ্যতামূলক শিক্ষাৰ বাবে উপযুক্ত সুবিধাসমূহ অন্তৰ্ভুক্ত কৰিব লাগিব।

অনুচ্ছেদ ১০.বাধ্যতামূলক শিক্ষা লাভ কৰা ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ পৰা ৰাজ্য চৰকাৰে মাচুল ল’ব নোৱাৰিব।
ৰাজ্যই দৰিদ্ৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বিদ্যালয়ত উপস্থিতিৰ সহায়ৰ বাবে অনুদান-সাহায্যৰ ব্যৱস্থা স্থাপন কৰিব।
অনুচ্ছেদ ১১.যেতিয়া শিশুৱে স্কুলীয়া বয়সত উপনীত হ’ব, তেতিয়া তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃ বা অভিভাৱকে তেওঁলোকক নিৰ্ধাৰিত সংখ্যক বছৰৰ বাবে বাধ্যতামূলক শিক্ষা গ্ৰহণৰ বাবে বিদ্যালয়লৈ পঠিয়াবই লাগিব।
যদি অসুস্থতা বা অন্যান্য বিশেষ পৰিস্থিতিৰ বাবে স্কুলীয়া বয়সৰ শিশু বা কিশোৰ-কিশোৰীসকলে নামভৰ্তি পিছুৱাই দিব লাগে বা স্কুলীয়া শিক্ষাৰ পৰা ৰেহাই পাব লাগে, তেন্তে তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃ বা অভিভাৱকে সেই সম্পৰ্কে স্থানীয় জন চৰকাৰৰ অনুমোদনৰ বাবে আবেদন দাখিল কৰিব লাগিব।
কোনো সংস্থা বা ব্যক্তিয়ে স্কুলীয়া বয়সৰ শিশু বা কিশোৰ-কিশোৰীক নিয়োগ কৰিব নোৱাৰিব যিয়ে বাধ্যতামূলক শিক্ষা লাভ কৰিব লাগে।
অনুচ্ছেদ ১২) বাধ্যতামূলক শিক্ষা ৰূপায়ণৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় পৰিচালনা ব্যয় আৰু মূলধন নিৰ্মাণ বিনিয়োগৰ বাবে ধন সংগ্ৰহৰ বাবে ৰাজ্য পৰিষদ আৰু বিভিন্ন পৰ্যায়ৰ স্থানীয় জন চৰকাৰে দায়বদ্ধ হ’ব, আৰু ধন সম্পূৰ্ণৰূপে নিশ্চিত হ’ব লাগিব।
যিবোৰ অঞ্চলত আৰ্থিক অসুবিধাৰ বাবে বাধ্যতামূলক শিক্ষাৰ প্ৰৱৰ্তন কৰিব নোৱাৰি সেইবোৰ ক্ষেত্ৰত ৰাজসাহায্য প্ৰদান কৰিব।
ৰাজ্যই ব্যক্তি আৰু সমাজৰ সকলো শ্ৰেণীকে শিক্ষাৰ বিকাশত সহায়ক হোৱাকৈ অনুদান আগবঢ়াবলৈ উৎসাহিত কৰিব।
সংখ্যালঘু জাতিৰ লোকে বসবাস কৰা অঞ্চলসমূহক শিক্ষক আৰু পুঁজিৰ ব্যৱস্থা কৰি বাধ্যতামূলক শিক্ষা ৰূপায়ণত ৰাজ্যই সহায় কৰিব।
অনুচ্ছেদ ১৩) শিক্ষকৰ প্ৰশিক্ষণ ত্বৰান্বিত কৰাৰ বাবে ৰাজ্যই স্বাভাৱিক বিদ্যালয় আৰু মহাবিদ্যালয়সমূহক শক্তিশালী আৰু উন্নয়নৰ ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰিব লাগিব, যাতে পৰিকল্পিতভাৱে সকলো প্ৰাথমিক বিদ্যালয়ৰ শিক্ষকে অন্ততঃ মাধ্যমিক স্বাভাৱিক বিদ্যালয়ৰ শিক্ষা লাভ কৰাটো নিশ্চিত কৰিব পৰা যায় আৰু সেয়া সকলো কনিষ্ঠ মধ্যবিদ্যালয়ৰ শিক্ষকে অন্ততঃ উচ্চ স্বাভাৱিক বিদ্যালয়ৰ শিক্ষা লাভ কৰিছে।
ৰাজ্যই শিক্ষকৰ অৰ্হতা পৰীক্ষাৰ ব্যৱস্থা স্থাপন কৰিব আৰু পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণসকলক অৰ্হতাৰ প্ৰমাণ পত্ৰ প্ৰদান কৰিব।
সাধাৰণ বিদ্যালয় আৰু মহাবিদ্যালয়ৰ সকলো স্নাতকে শৈক্ষিক কামত লিপ্ত হ’ব লাগিব, যিটো সংশ্লিষ্ট নিয়মৰ দ্বাৰা প্ৰয়োজনীয়। শিক্ষাক তেওঁলোকৰ দীৰ্ঘম্যাদী কেৰিয়াৰ হিচাপে গঢ়ি তুলিবলৈ ৰাজ্যই শিক্ষকসকলক উৎসাহিত কৰিব।
অনুচ্ছেদ ১৪.শিক্ষকসকলক জনসাধাৰণৰ দ্বাৰা সন্মান কৰা উচিত। ৰাষ্ট্ৰই শিক্ষকসকলৰ বৈধ অধিকাৰ আৰু স্বাৰ্থ সুৰক্ষিত কৰিব, আৰু তেওঁলোকৰ সামাজিক মৰ্যাদা বৃদ্ধি আৰু তেওঁলোকৰ বস্তুগত সুবিধা উন্নত কৰাৰ ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰিব। ইয়াৰ দ্বাৰা অসাধাৰণ শিক্ষা কৰ্মীক পুৰস্কৃত কৰা হ’ব।
শিক্ষকসকলে সমাজবাদী শিক্ষাৰ কামত দায়বদ্ধ হ’ব লাগে, নিজৰ মতাদৰ্শগত আৰু সাংস্কৃতিক স্তৰৰ লগতে পেছাদাৰী দক্ষতাও উন্নীত কৰাৰ প্ৰয়াস কৰিব লাগে, ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ প্ৰতি চিন্তা প্ৰকাশ কৰিব লাগে আৰু নিজৰ কৰ্তব্যৰ প্ৰতি নিষ্ঠাবান হ’ব লাগে।
অনুচ্ছেদ ১৫) বিভিন্ন স্তৰৰ স্থানীয় জনগণৰ চৰকাৰে সকলো স্কুলীয়া বয়সৰ শিশু আৰু কিশোৰ-কিশোৰীক বিদ্যালয়ত নামভৰ্তি কৰি বাধ্যতামূলক শিক্ষা লাভৰ বাবে পৰিস্থিতিৰ সৃষ্টি কৰিব লাগিব। যিবোৰ ক্ষেত্ৰত স্কুলীয়া বয়সৰ শিশু বা কিশোৰ-কিশোৰীয়ে স্কুলত নামভৰ্তি নকৰে আৰু বাধ্যতামূলক শিক্ষা লাভ নকৰে, সেইবোৰৰ বাহিৰে যিসকলক অসুস্থতা বা অন্যান্য বিশেষ পৰিস্থিতিৰ বাবে স্থানীয় জন চৰকাৰে স্কুললৈ নাযাবলৈ অনুমতি দিয়ে, তেনে ক্ষেত্ৰত স্থানীয় জন চৰকাৰে সেই শিশু বা কিশোৰ-কিশোৰীসকলৰ অভিভাৱকক উপদেশ আৰু সমালোচনা কৰিব লাগিব, আৰু তেওঁলোকক শিশুক স্কুললৈ পঠিয়াবলৈ নিৰ্দেশ দিবলৈ ফলপ্ৰসূ ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰিব লাগিব।
যিবোৰ ক্ষেত্ৰত সংগঠন বা ব্যক্তিয়ে স্কুলীয়া বয়সৰ শিশু বা কিশোৰ-কিশোৰীক কামৰ বাবে নিয়োগ কৰে, তেনে ক্ষেত্ৰত স্থানীয় জনগণৰ চৰকাৰে তেওঁলোকক উপদেশ আৰু সমালোচনা কৰিব আৰু এনে নিয়োগ বন্ধ কৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিব। গুৰুতৰ ক্ষেত্ৰত অপৰাধীক জৰিমনা বিহা হ’ব পাৰে, ব্যৱসায়িক কাৰ্য্যকলাপ স্থগিত ৰাখিবলৈ নিৰ্দেশ দিয়া হ’ব পাৰে বা ব্যৱসায়িক অনুজ্ঞাপত্ৰ বাতিল কৰা হ’ব পাৰে।
অনুচ্ছেদ ১৬) কোনো সংস্থা বা ব্যক্তিয়ে বাধ্যতামূলক শিক্ষাৰ বাবে নিৰ্ধাৰিত ধন আবণ্টন, ৰখা বা অপব্যৱহাৰ কৰিব নোৱাৰে, শিক্ষাৰ শৃংখলা বিঘ্নিত কৰিব নোৱাৰে, বা বিদ্যালয়ৰ ভৱন, খেলপথাৰ বা সুবিধাসমূহ দখল বা ক্ষতিগ্ৰস্ত কৰিব নোৱাৰে।
শিক্ষকক অপমান বা আক্ৰমণ কৰা নিষিদ্ধ হ’ব। ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক শাৰীৰিক শাস্তি প্ৰদান কৰা নিষিদ্ধ হ’ব।
বাধ্যতামূলক শিক্ষা ৰূপায়ণত বাধাৰ সৃষ্টি কৰা কামত লিপ্ত হ’বলৈ কোনেও ধৰ্মৰ ব্যৱহাৰ কৰিব নোৱাৰিব।
পূৰ্বৰ দুটা অনুচ্ছেদৰ বিধান উলংঘা কৰা ব্যক্তিসকলক পৰিস্থিতিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি প্ৰশাসনিক নিষেধাজ্ঞা বা শাস্তি প্ৰদান কৰা হ’ব। ক্ষতিপূৰণ হ’লে অপৰাধীক ক্ষতিপূৰণ দিবলৈ নিৰ্দেশ দিয়া হ’ব। যদি পৰিস্থিতি গুৰুতৰ হয় আৰু অপৰাধ গঠন হয় তেন্তে আইন অনুসৰি অপৰাধমূলক দায়িত্বৰ তদন্ত কৰা হ’ব।
অনুচ্ছেদ ১৭.ৰাজ্য পৰিষদৰ অধীনত শিক্ষাৰ দায়িত্বত থকা বিভাগে এই আইন অনুসৰি ইয়াৰ কাৰ্যকৰীকৰণৰ বাবে নিয়ম প্ৰণয়ন কৰিব লাগিব, যিবোৰ ৰাজ্যিক পৰিষদৰ ওচৰত দাখিল আৰু অনুমোদন জনোৱাৰ পিছত বলবৎ হ’ব,
কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ প্ৰত্যক্ষ অধীনস্থ প্ৰদেশ, স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল, আৰু পৌৰসভাৰ জনসংখ্যাৰ স্থায়ী সমিতিসমূহে এই আইন আৰু ইয়াৰ স্থানীয় চৰ্ত অনুসৰি কাৰ্যকৰীকৰণৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট ব্যৱস্থা প্ৰণয়ন কৰিব লাগিব।
অনুচ্ছেদ ১৮) এই আইনখন ১৯৮৬ চনৰ ১ জুলাইৰ পৰা কাৰ্যকৰী ।
পঢ়াৰ বাবে ধন্যবাদ
ছামছুল হক
17 May 2023